EMG
ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈ၊ ၾကားေနမႈ၊ ဘက္မလုိက္မႈ၊ ဘက္မွ်ေစမႈတို႔ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ၁၉ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းမွာမွ အေမရိကန္နဲ႔ ၿဗိတိန္မွာ ပေရာဖက္ရွင္နယ္ ဆန္မႈဆုိင္ရာ အယူအဆေတြနဲ႔အတူ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ သံုးလာခဲ့ၾကတာပါ။
သတင္းစာေတြဟာ ပါတီစြဲကေန ကင္းလာတာနဲ႔အမွ် သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္အမွီအခိုကင္းမႈကို ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့ အမွန္တရားကို ရွာေဖြသူဆိုတဲ့ ရပ္တည္မႈနဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သတင္းဆုိတာ တိက်မႈဆိုတာအေပၚ အေျခခံတြက္ၿပီး ေစ်းကြက္တန္ဖိုး သတ္မွတ္ရတဲ့ ကုန္မာတစ္မ်ဳိးလို မွတ္ယူတာမ်ဳိးလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။
အခ်ိန္ေတြ ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ဒီအယူအဆဟာ လံုး၀မွန္တဲ့ သစၥာလို အမွန္ကို ရွာေဖြတယ္ ဆုိတာထက္ အစြဲေတြ၊ ဘက္လုိက္မႈေတြ၊ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ၾကားက အမွန္ကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ တင္ျပတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာကို ေဆာင္လာခဲ့တယ္။ သတင္းရင္းျမစ္ေတြ ဘက္မွ်ရမယ္၊ အခ်က္အလက္ဟာ စိတ္ကူးပံုေဖာ္မႈနဲ႔ မေရာယွက္ရဘူးဆုိတဲ့ အခ်က္ဟာ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က် တင္ဆက္ေရးအတြက္ စံေပတံ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ဝါရင့္ စေကာ့ဂ်ာနယ္လစ္ ဆင္ကလဲယားဒန္းနက္က ဂ်ာနယ္လစ္ေကာင္းဆိုတာ အရာရာမွာ စိတ္၀င္စားၿပီး တိက်တဲ့ မွတ္သားမႈအေပၚမွာ တည္ေဆာက္ရမယ္၊ ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္မႈေတြနဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကေန ဖယ္ခြာၿပီး တင္ျပရမယ္လုိ႔ ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈ၊ ၾကားေနမႈ၊ ဘက္မလုိက္မႈ၊ ဘက္မွ်ေစမႈတုိ႔မွာ ဝိေရာဓိေတြလည္း ရွိေနတယ္ ဆုိတာကိုေတာ့ လက္ခံထားၾက ရပါတယ္။
ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ အတြင္းမွာ ဟႏိြဳင္းကို အေစာဆံုး ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မာ့ခ္ဂ်ိမ္းစ္ေဝၚလ္တာကင္မရြန္ ေျပာခဲ့တဲ့ စကားတစ္ခြန္းရွိပါတယ္။
"ေကာင္းျခင္းနဲ႔ ဆုိးျခင္းၾကားမွာ၊ အမွန္နဲ႔အမွားၾကားမွာ၊ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံၾကားမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဟာ ၾကားေနမွာမဟုတ္ဘူး"
ၾကားေနမႈဆိုတာ အမွန္တရားေလာက္ အေရးပါ အရာမေရာက္ဘူးလို႔လည္း သူက ဆုိခဲ့ပါေသးတယ္။
အမွန္တရား ဆိုတာအတြက္ ဘယ္လိုအေထာက္အထားေတြ ခိုင္ခုိင္မာမာ ရွိသလဲဆိုတာေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိပါမယ္။ ၾကားမေနဘူး ဆိုရင္လည္း ဘက္မွ်မႈဆိုတာ ရွိရမယ္လုိ႔လည္း ေျပာစရာရွိလာပါမယ္။ အမွန္ အမွား၊ အေကာင္း အဆိုး ဘယ္လိုခြဲမလဲ ဆိုတာလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိလာပါတယ္။
"ေကာင္းျခင္းနဲ႔ ဆုိးျခင္းၾကားမွာ၊ အမွန္နဲ႔အမွားၾကားမွာ၊ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံၾကားမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဟာ ၾကားေနမွာမဟုတ္ဘူး . . . . ၾကားေနမႈဆိုတာ အမွန္တရားေလာက္ အေရးပါ အရာမေရာက္ဘူး"
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မၿငိမ္သက္မႈနဲ႔ပဲ ေလာေလာလတ္လတ္ ျပႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေမာင္ေတာမွာ ရွိေနခဲ့တဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္ဟာ အမွန္တရားအတြက္ မ်က္ျမင္သက္ေသပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒသခံသတင္းေထာက္ရဲ႕ တင္ျပမႈ တစ္ခုတည္းမွာ ရပ္တည္ခဲ့တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွန္တရားဘက္က ရပ္တည္မယ္ ဆုိရင္ေတာင္ ဘက္မွ်မႈကိုေတာ့ ရွာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမာင္ေတာမွာ ဆူပူမႈျဖစ္ၿပီဆုိရင္ပဲ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ေမာင္ေတာအမတ္ကို ဆက္သြယ္ခဲ့ရာမွာ တုန္႔ျပန္ေျဖဆုိမႈ မရခဲ့ပါဘူး။
အေ၀းကေနသိတဲ့ ပိုင္တဲ့သူကိုပဲ ဖုန္းနဲ႔လွမ္းေမး၊ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ေတြကို အေျချပဳၿပီး ေရးခဲ့တာေတြထက္ မ်က္ျမင္ရယူခဲ့တဲ့ သတင္းျဖစ္စဥ္ေတြက ခုိင္မာခဲ့တယ္ဆိုတာ မျငင္းႏုိင္ပါဘူး။ ရခိုင္မွာ နယ္ခံသတင္းေထာက္ သံုးေယာက္အျပင္ ဒီကအခ်ိန္မီ လိုက္သြားတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြက ျဖစ္စဥ္အမွန္ကို အလ်င္ျမန္ဆံုး မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။
ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဆိုတာ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ သတင္းထုတ္ျပန္ ေပးႏုိင္တဲ့ သူေတြအၾကားမွာပဲရွိတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ဘဲ အမ်ားျပည္သူ ကိုယ္တုိင္လည္း ပါ၀င္တဲ့ဘာသာရပ္ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ေရွ႕ေဆာင္ခဲ့တဲ့ အရပ္ဖက္ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ရဲ႕ ေရွ႕ေဆာင္ပုဂၢိဳလ္ ေဒးဗစ္မာရစ္ဂ်ဴနီယာ ေျပာခဲ့တာရွိပါတယ္။
"ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈဆိုတာမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ဟာ အမွန္တရားနဲ႔ အမွန္တရားရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ခဲြျခားၿပီးေျပာရမယ္၊ အဲဒီလို ေျပာရာမွာ သူ႔ရဲ႕ကိုယ္ေရးပံုရိပ္ အမွတ္သညာကို သူ႔ရဲ႕အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အမွတ္သညာနဲ႔ ခြဲျခားၿပီး ေျပာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခံထားရတာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ဘာျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ (ၾကားေနပါတယ္) ဆုိတဲ့သူေတြက ဘာျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ တင္ျပႏိုင္သလားဆိုတာ ႏုိင္ငံသားေတြအတြက္ အံ့ၾသစရာ ျဖစ္ေနမယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ သက္ဆုိင္ျခင္းမရွိဘူးလုိ႔ ေျပာေနတဲ့သူေတြက ေပးတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြရဲ႕ အေရးပါမႈဆိုင္ရာ အျမင္ေတြကို လူထုက ဘယ္လိုတန္ဖိုးထား ေပးရမလဲ"ဆိုတာပါ။
ျပည္ပမီဒီယာေတြက ရခိုင္ျပည္နယ္ဆုိတာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ျပည္နယ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဟာ လူနည္းစုလို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ လူနည္းစု၊ လူမ်ဳိးစုမ်ား အေရးမွာ ကာကြယ္ေပးတာက ဂ်ာနယ္လစ္ က်င့္၀တ္တစ္ခုဆိုတာမွန္ပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ သူတို႔ရွင္းေအာင္ မေျပာခဲ့ၾကတာက ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာမွာ ရခိုင္နဲ႔ ဗမာေတြဟာ လူနည္းစုဆိုတာကိုပါ။ စစ္ေတြမွာ လူမ်ားစုဆိုတဲ့ အခါမွာလည္း အဲဒီမွာ ဘယ္သူေတြက ဘာလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာဟာ အေထာက္အထား အျပည့္အစံုနဲ႔ သိသာထင္ရွားေလာက္စရာ မွတ္တမ္းရွိေနခဲ့ပါတယ္။
အစိုးရတပ္ေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ပစ္သတ္တယ္၊ ရခိုင္ေတြကပဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ေနတယ္လုိ႔ ျပည္ပမီဒီယာအခ်ဳိ႕က ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီထက္ ဆိုးတာက အေစာပိုင္းမွာ ဘာသာေရးအရ ႏွစ္ဖက္ျဖစ္တဲ့အသြင္မ်ဳိး ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုသတင္းေတြကို ဘယ္သူေတြက ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့တာကို ဘယ္လုိရယူၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့သလဲ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္ေတြဟာ ျဖစ္ပြားရာ ေနရာေတြမွာ မ်က္ျမင္ရွိေနခဲ့သလို ျဖစ္စဥ္ေတြကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္ ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အေျခအေနေတြ ႐ႈပ္ေထြးေနခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဘက္က ေဖာ္ျပမႈ ဘက္မစံုဘူးလို႔ ယူဆရင္လည္း တစ္ဖက္က ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကို ရွင္းလင္း ထုတ္ျပန္ ေပးႏုိင္တာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ မ်က္ျမင္ အေထာက္အထားေတြနဲ႔ ေျပာင္းျပန္စကားေတြကိုပဲ မ်က္ျမင္ေရာက္မလာၾကတဲ့ သူေတြဆီ ေပးပို႔ေနခဲ့ၾကတယ္။
အသံုးအႏႈန္းပိုင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဘင္ဂါလီ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေယဘုယ် သံုးခဲ့ၾကတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုယ္က ၀ိ၀ါဒကြဲစရာရွိေပမဲ့ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္းအျဖစ္ လြဲမွားေဖာ္ျပတာေတြနဲ႔ ကြဲလြဲေစဖို႔ သံုးခဲ့ရတာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျပည္ပမီဒီယာအခ်ဳိ႕က Buddhist Mobs ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ဳိးေတြ သံုးသလို ကြဲျပားတဲ့ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကို အေျချပဳ ျဖစ္တဲ့အသြင္ ေဖာ္ျပတာမ်ဳိးေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္ဟာက က်င့္၀တ္နဲ႔ ဆီေလ်ာ္သလဲဆုိတာ စဥ္းစားၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။
သတင္းေထာက္ေတြဟာလည္း လူေတြပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ခံစားခ်က္ ဆုိတာ ရွိႏိုင္တာပါပဲ။ ဒါကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မျငင္းပါဘူး။ ဒါေပမဲ့အမွန္တရားကို ခံစားခဲ့ၾကတာ ဟုတ္မဟုတ္ဆုိတာ အေျဖက တျဖည္းျဖည္း ေပၚလာပါၿပီ။ ျဖစ္စဥ္ရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းေတြကလည္း တျဖည္းျဖည္း႐ုပ္လံုး ေပၚလာပါၿပီ။
ဒီျဖစ္စဥ္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အမွန္တရားကို သက္ေသခံခဲ့ၾကတာပါ။ေနာက္တစ္ခ်က္က က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ဘာသာေရး အေျချပဳ အဓိက႐ုဏ္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေပၚလြင္ေအာင္ ေထာက္ျပေပးခဲ့တာပါ။ ႏုိင္ငံတစ္၀န္းက ကြဲျပားတဲ့ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ရိွသူေတြအၾကားမွာ အမုန္းတရား မပြားရေအာင္ ထိန္းသိမ္းေဖာ္ျပေပးခဲ့တာပါ။ ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈ၊ ဘက္မလိုက္မႈ၊ ၾကားေနမႈ၊ ဘက္မွ်ေစမႈတို႔ရဲ႕ ဝိေရာဓိ သေဘာၾကားမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အမွန္နဲ႔ နီးေအာင္ ရပ္တည္ခဲ့ၾကတာပါ။
ရည္ညႊန္း။ ။Ethics for Journalist (Second Edition) by Richard Keeble ကိုအေျခခံၿပီး မ်က္ေမွာက္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျခအေနမ်ားကို အေျချပဳ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္)
ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈ၊ ၾကားေနမႈ၊ ဘက္မလုိက္မႈ၊ ဘက္မွ်ေစမႈတို႔ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ၁၉ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းမွာမွ အေမရိကန္နဲ႔ ၿဗိတိန္မွာ ပေရာဖက္ရွင္နယ္ ဆန္မႈဆုိင္ရာ အယူအဆေတြနဲ႔အတူ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ သံုးလာခဲ့ၾကတာပါ။
သတင္းစာေတြဟာ ပါတီစြဲကေန ကင္းလာတာနဲ႔အမွ် သူတို႔ရဲ႕ လြတ္လပ္အမွီအခိုကင္းမႈကို ဓမၼဓိ႒ာန္က်တဲ့ အမွန္တရားကို ရွာေဖြသူဆိုတဲ့ ရပ္တည္မႈနဲ႔ တည္ေဆာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ သတင္းဆုိတာ တိက်မႈဆိုတာအေပၚ အေျခခံတြက္ၿပီး ေစ်းကြက္တန္ဖိုး သတ္မွတ္ရတဲ့ ကုန္မာတစ္မ်ဳိးလို မွတ္ယူတာမ်ဳိးလည္း ရွိလာခဲ့ပါတယ္။
အခ်ိန္ေတြ ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် ဒီအယူအဆဟာ လံုး၀မွန္တဲ့ သစၥာလို အမွန္ကို ရွာေဖြတယ္ ဆုိတာထက္ အစြဲေတြ၊ ဘက္လုိက္မႈေတြ၊ ၀ါဒျဖန္႔ခ်ိမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆုိင္ေနရတဲ့ၾကားက အမွန္ကို ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ တင္ျပတယ္ဆိုတဲ့ သေဘာကို ေဆာင္လာခဲ့တယ္။ သတင္းရင္းျမစ္ေတြ ဘက္မွ်ရမယ္၊ အခ်က္အလက္ဟာ စိတ္ကူးပံုေဖာ္မႈနဲ႔ မေရာယွက္ရဘူးဆုိတဲ့ အခ်က္ဟာ ဓမၼဓိ႒ာန္က်က် တင္ဆက္ေရးအတြက္ စံေပတံ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။
ဝါရင့္ စေကာ့ဂ်ာနယ္လစ္ ဆင္ကလဲယားဒန္းနက္က ဂ်ာနယ္လစ္ေကာင္းဆိုတာ အရာရာမွာ စိတ္၀င္စားၿပီး တိက်တဲ့ မွတ္သားမႈအေပၚမွာ တည္ေဆာက္ရမယ္၊ ႀကိဳတင္ဆံုးျဖတ္မႈေတြနဲ႔ စိတ္ခံစားခ်က္ေတြကေန ဖယ္ခြာၿပီး တင္ျပရမယ္လုိ႔ ဆုိခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမဲ့ ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈ၊ ၾကားေနမႈ၊ ဘက္မလုိက္မႈ၊ ဘက္မွ်ေစမႈတုိ႔မွာ ဝိေရာဓိေတြလည္း ရွိေနတယ္ ဆုိတာကိုေတာ့ လက္ခံထားၾက ရပါတယ္။
ဗီယက္နမ္စစ္ပြဲ အတြင္းမွာ ဟႏိြဳင္းကို အေစာဆံုး ေရာက္ခဲ့တဲ့ ဂ်ာနယ္လစ္တစ္ဦးျဖစ္တဲ့ မာ့ခ္ဂ်ိမ္းစ္ေဝၚလ္တာကင္မရြန္ ေျပာခဲ့တဲ့ စကားတစ္ခြန္းရွိပါတယ္။
"ေကာင္းျခင္းနဲ႔ ဆုိးျခင္းၾကားမွာ၊ အမွန္နဲ႔အမွားၾကားမွာ၊ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံၾကားမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဟာ ၾကားေနမွာမဟုတ္ဘူး"
ၾကားေနမႈဆိုတာ အမွန္တရားေလာက္ အေရးပါ အရာမေရာက္ဘူးလို႔လည္း သူက ဆုိခဲ့ပါေသးတယ္။
အမွန္တရား ဆိုတာအတြက္ ဘယ္လိုအေထာက္အထားေတြ ခိုင္ခုိင္မာမာ ရွိသလဲဆိုတာေတာ့ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိပါမယ္။ ၾကားမေနဘူး ဆိုရင္လည္း ဘက္မွ်မႈဆိုတာ ရွိရမယ္လုိ႔လည္း ေျပာစရာရွိလာပါမယ္။ အမွန္ အမွား၊ အေကာင္း အဆိုး ဘယ္လိုခြဲမလဲ ဆိုတာလည္း ေမးခြန္းထုတ္စရာ ရွိလာပါတယ္။
"ေကာင္းျခင္းနဲ႔ ဆုိးျခင္းၾကားမွာ၊ အမွန္နဲ႔အမွားၾကားမွာ၊ ဖိႏွိပ္သူနဲ႔ အဖိႏွိပ္ခံၾကားမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဟာ ၾကားေနမွာမဟုတ္ဘူး . . . . ၾကားေနမႈဆိုတာ အမွန္တရားေလာက္ အေရးပါ အရာမေရာက္ဘူး"
ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ မၿငိမ္သက္မႈနဲ႔ပဲ ေလာေလာလတ္လတ္ ျပႏုိင္ပါတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ ေမာင္ေတာမွာ ရွိေနခဲ့တဲ့ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္ဟာ အမွန္တရားအတြက္ မ်က္ျမင္သက္ေသပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ရခိုင္တိုင္းရင္းသား တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ့ ေဒသခံသတင္းေထာက္ရဲ႕ တင္ျပမႈ တစ္ခုတည္းမွာ ရပ္တည္ခဲ့တာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ အမွန္တရားဘက္က ရပ္တည္မယ္ ဆုိရင္ေတာင္ ဘက္မွ်မႈကိုေတာ့ ရွာခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမာင္ေတာမွာ ဆူပူမႈျဖစ္ၿပီဆုိရင္ပဲ ရန္ကုန္မွာရွိတဲ့ ေမာင္ေတာအမတ္ကို ဆက္သြယ္ခဲ့ရာမွာ တုန္႔ျပန္ေျဖဆုိမႈ မရခဲ့ပါဘူး။
အေ၀းကေနသိတဲ့ ပိုင္တဲ့သူကိုပဲ ဖုန္းနဲ႔လွမ္းေမး၊ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခ်က္ေတြကို အေျချပဳၿပီး ေရးခဲ့တာေတြထက္ မ်က္ျမင္ရယူခဲ့တဲ့ သတင္းျဖစ္စဥ္ေတြက ခုိင္မာခဲ့တယ္ဆိုတာ မျငင္းႏုိင္ပါဘူး။ ရခိုင္မွာ နယ္ခံသတင္းေထာက္ သံုးေယာက္အျပင္ ဒီကအခ်ိန္မီ လိုက္သြားတဲ့ သတင္းေထာက္ေတြက ျဖစ္စဥ္အမွန္ကို အလ်င္ျမန္ဆံုး မွတ္တမ္းတင္ႏုိင္ခဲ့တယ္။
ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ဆိုတာ သတင္းေထာက္ေတြနဲ႔ သတင္းထုတ္ျပန္ ေပးႏုိင္တဲ့ သူေတြအၾကားမွာပဲရွိတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ဘဲ အမ်ားျပည္သူ ကိုယ္တုိင္လည္း ပါ၀င္တဲ့ဘာသာရပ္ဆိုတဲ့ အယူအဆကို ေရွ႕ေဆာင္ခဲ့တဲ့ အရပ္ဖက္ ဂ်ာနယ္လစ္ဇင္ရဲ႕ ေရွ႕ေဆာင္ပုဂၢိဳလ္ ေဒးဗစ္မာရစ္ဂ်ဴနီယာ ေျပာခဲ့တာရွိပါတယ္။
"ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈဆိုတာမွာ ဂ်ာနယ္လစ္ဟာ အမွန္တရားနဲ႔ အမွန္တရားရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ခဲြျခားၿပီးေျပာရမယ္၊ အဲဒီလို ေျပာရာမွာ သူ႔ရဲ႕ကိုယ္ေရးပံုရိပ္ အမွတ္သညာကို သူ႔ရဲ႕အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း အမွတ္သညာနဲ႔ ခြဲျခားၿပီး ေျပာမယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခံထားရတာမ်ဳိး ျဖစ္ေနတယ္။ ဘာျဖစ္တယ္ ဆိုတာကို ဂ႐ုမစိုက္ဘဲ (ၾကားေနပါတယ္) ဆုိတဲ့သူေတြက ဘာျဖစ္ေနတယ္ဆုိတာ တင္ျပႏိုင္သလားဆိုတာ ႏုိင္ငံသားေတြအတြက္ အံ့ၾသစရာ ျဖစ္ေနမယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ေတြနဲ႔ ဘယ္လိုမွ သက္ဆုိင္ျခင္းမရွိဘူးလုိ႔ ေျပာေနတဲ့သူေတြက ေပးတဲ့ျဖစ္စဥ္ေတြရဲ႕ အေရးပါမႈဆိုင္ရာ အျမင္ေတြကို လူထုက ဘယ္လိုတန္ဖိုးထား ေပးရမလဲ"ဆိုတာပါ။
ျပည္ပမီဒီယာေတြက ရခိုင္ျပည္နယ္ဆုိတာ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ ျပည္နယ္အျဖစ္ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဟာ လူနည္းစုလို႔ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ လူနည္းစု၊ လူမ်ဳိးစုမ်ား အေရးမွာ ကာကြယ္ေပးတာက ဂ်ာနယ္လစ္ က်င့္၀တ္တစ္ခုဆိုတာမွန္ပါတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ သူတို႔ရွင္းေအာင္ မေျပာခဲ့ၾကတာက ဘူးသီးေတာင္၊ ေမာင္ေတာမွာ ရခိုင္နဲ႔ ဗမာေတြဟာ လူနည္းစုဆိုတာကိုပါ။ စစ္ေတြမွာ လူမ်ားစုဆိုတဲ့ အခါမွာလည္း အဲဒီမွာ ဘယ္သူေတြက ဘာလုပ္ခဲ့တယ္ဆိုတာဟာ အေထာက္အထား အျပည့္အစံုနဲ႔ သိသာထင္ရွားေလာက္စရာ မွတ္တမ္းရွိေနခဲ့ပါတယ္။
အစိုးရတပ္ေတြက ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို ပစ္သတ္တယ္၊ ရခိုင္ေတြကပဲ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို လူမ်ဳိးတုန္း သတ္ေနတယ္လုိ႔ ျပည္ပမီဒီယာအခ်ဳိ႕က ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီထက္ ဆိုးတာက အေစာပိုင္းမွာ ဘာသာေရးအရ ႏွစ္ဖက္ျဖစ္တဲ့အသြင္မ်ဳိး ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ ဒီလိုသတင္းေတြကို ဘယ္သူေတြက ထုတ္ျပန္ေပးခဲ့တာကို ဘယ္လုိရယူၿပီး ေဖာ္ျပခဲ့သလဲ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ သတင္းေထာက္ေတြဟာ ျဖစ္ပြားရာ ေနရာေတြမွာ မ်က္ျမင္ရွိေနခဲ့သလို ျဖစ္စဥ္ေတြကိုလည္း မွတ္တမ္းတင္ ႏုိင္ခဲ့ပါတယ္။ အေျခအေနေတြ ႐ႈပ္ေထြးေနခ်ိန္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ဘက္က ေဖာ္ျပမႈ ဘက္မစံုဘူးလို႔ ယူဆရင္လည္း တစ္ဖက္က ျပည္တြင္းမီဒီယာေတြကို ရွင္းလင္း ထုတ္ျပန္ ေပးႏုိင္တာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ မ်က္ျမင္ အေထာက္အထားေတြနဲ႔ ေျပာင္းျပန္စကားေတြကိုပဲ မ်က္ျမင္ေရာက္မလာၾကတဲ့ သူေတြဆီ ေပးပို႔ေနခဲ့ၾကတယ္။
အသံုးအႏႈန္းပိုင္းမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ဘင္ဂါလီ႐ိုဟင္ဂ်ာလို႔ ေယဘုယ် သံုးခဲ့ၾကတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းကိုယ္က ၀ိ၀ါဒကြဲစရာရွိေပမဲ့ ဘာသာေရး အဓိက႐ုဏ္းအျဖစ္ လြဲမွားေဖာ္ျပတာေတြနဲ႔ ကြဲလြဲေစဖို႔ သံုးခဲ့ရတာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ျပည္ပမီဒီယာအခ်ဳိ႕က Buddhist Mobs ဆိုတဲ့ အသံုးအႏႈန္းမ်ဳိးေတြ သံုးသလို ကြဲျပားတဲ့ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈကို အေျချပဳ ျဖစ္တဲ့အသြင္ ေဖာ္ျပတာမ်ဳိးေတြနဲ႔ယွဥ္ရင္ ဘယ္ဟာက က်င့္၀တ္နဲ႔ ဆီေလ်ာ္သလဲဆုိတာ စဥ္းစားၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။
သတင္းေထာက္ေတြဟာလည္း လူေတြပဲ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ခံစားခ်က္ ဆုိတာ ရွိႏိုင္တာပါပဲ။ ဒါကို ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ မျငင္းပါဘူး။ ဒါေပမဲ့အမွန္တရားကို ခံစားခဲ့ၾကတာ ဟုတ္မဟုတ္ဆုိတာ အေျဖက တျဖည္းျဖည္း ေပၚလာပါၿပီ။ ျဖစ္စဥ္ရဲ႕ ေနာက္ကြယ္က အေၾကာင္းေတြကလည္း တျဖည္းျဖည္း႐ုပ္လံုး ေပၚလာပါၿပီ။
ဒီျဖစ္စဥ္မွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အမွန္တရားကို သက္ေသခံခဲ့ၾကတာပါ။ေနာက္တစ္ခ်က္က က်ယ္ျပန္႔တဲ့ ဘာသာေရး အေျချပဳ အဓိက႐ုဏ္း မဟုတ္ဘူးဆိုတာကို ေပၚလြင္ေအာင္ ေထာက္ျပေပးခဲ့တာပါ။ ႏုိင္ငံတစ္၀န္းက ကြဲျပားတဲ့ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္မႈ ရိွသူေတြအၾကားမွာ အမုန္းတရား မပြားရေအာင္ ထိန္းသိမ္းေဖာ္ျပေပးခဲ့တာပါ။ ဓမၼဓိ႒ာန္က်မႈ၊ ဘက္မလိုက္မႈ၊ ၾကားေနမႈ၊ ဘက္မွ်ေစမႈတို႔ရဲ႕ ဝိေရာဓိ သေဘာၾကားမွာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က အမွန္နဲ႔ နီးေအာင္ ရပ္တည္ခဲ့ၾကတာပါ။
ရည္ညႊန္း။ ။Ethics for Journalist (Second Edition) by Richard Keeble ကိုအေျခခံၿပီး မ်က္ေမွာက္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျခအေနမ်ားကို အေျချပဳ ေရးသားထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္)
No comments:
Post a Comment