ေမသၾကၤန္ဟိန္(ျမစ္မခ)
ဇြန္ ၁၄၊ ၂၀၁၂၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။
ရိုဟင္ဂ်ာေခၚ..ဘဂၤါလီေတြက က်မတို႕ တိုင္းျပည္အတြက္ေတာ႕ တကယ္႕ျပႆနာလို႕ ေျပာဆိုသံုးသပ္ၾကပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္လည္း တကယ္႕ကို ျပႆနာၾကီးျဖစ္သလို ျမန္မာျပည္အတြက္ကလည္း တမ်ိဳးသားလံုးအတြက္ ေပါ႕ဆေမ႕ေလ်ာ႕ထားလုိ႕မရတဲ႕ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားေတြမွာလည္း ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ျမင္လာရပါတယ္။
(ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာဟာ ဘယ္ေလာက္ၾကီးမားႏိုင္သလဲ ဆိုတဲ႕ ေဆာင္းပါးရဲ႕ အဆက္ပါ၊ ပထမပိုင္း မဖတ္ရေသးရင္ https://www.facebook.com/notes/may-thingyan-hein/%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9F%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%82%E1%80%BA%E1%80%AC-%E1%80%BB%E1%80%95%E1%82%86%E1%80%94%E1%80%AC%E1%80%9F%E1%80%AC-%E1%80%98%E1%80%9A%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%9C%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%B9%E1%81%BE%E1%80%80%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%82%8F%E1%80%AF%E1%80%AD%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%9E%E1%80%9C%E1%80%B2/450543208292237) မွာဖတ္လို႕ရပါတယ္။
ျပႆနာကို ဘယ္သူ ဖန္တီးခဲ႕တာလဲ
ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္နဲ႕ ေမာင္းေတာေဒသေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြရဲ႕ ၉၀%က ဘဂၤါလီေတြ၊ ၇ %က သာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြလို႕သိရၿပီး၊ က်န္တိုင္းရင္းသားေတြက ၃% ေလာက္ပဲ ရွိတယ္လို႕ ၾကားရစဥ္က က်မအေနနဲ႕ လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရးနဲ႕ တာ၀န္ရွိသူေတြအေပၚမွာ အျပစ္တင္ခဲ႕မိပါတယ္။
သမိုင္းအေထာက္အထားေတြနဲ႕ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည္႕ေတာ႕ က်မတို႕အေနနဲ႕ လ၀ကနဲ႕ နစခ ေတြအေပၚမွာပဲ အျပစ္ပံုခ်ေနၾကတာ အလံုးစံု မမွန္ကန္ဘူးဆိုတာလည္း ေတြ႕ျမင္လာရပါတယ္။
ကိုလိုနီေခတ္မွာ အဂၤလိပ္ တို႕လက္ေအာက္သို႕ က်မတို႕တိုင္းျပည္ ေရာက္သြားခဲ႕ၿပီး အဂၤလိပ္တို႕ သိမ္းပိုက္ထားျပီးျဖစ္တဲ႕ ဘဂၤလားနယ္မ်ားနဲ႕ ရခိုင္ျပည္ တစ္ေပါင္းတည္းတည္ရွိလာခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
၁၈၃၉ခုႏွစ္မွာ ေျမရိုင္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဂရံၾကီး ဥပေဒတစ္ရပ္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး၊ ထိုဥပေဒအရ ခ်မွတ္ထားနဲ႕ နယ္ေျမအေျမာက္အမ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ားအေနနဲ႕ စစ္တေကာင္းမွ ဘဂၤါလီမ်ား၊ မဒရပ္မွ ဆူရတီမ်ား အမ်ားအျပား၀င္ေရာက္လာခဲ႕တယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္မီကတည္းက အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ မြတ္ဆလင္မ်ားက သီးျခား မြတ္ဆလင္ႏို္င္ငံထူေထာင္ေပးဖို႕ ျဗိတိသွ်အစိုးရကို ေတာင္းဆိုခဲ႕ေၾကာင္း၊ မြတ္ဆလင္အမ်ားစု ရွိတဲ႕ အိႏိၵယအေနာက္ဘက္ေဒသနဲ႕ အိႏၵိယအေရွ႕ဘက္ဘဂၤလားျပည္နယ္ေဒသေတြကို ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုခဲ႕တယ္။
အဆိုပါ ေတာင္းဆိုမႈမွာ ဘူးသီးေတာင္နဲ႕ ေမာင္းေတာရွိ ဘဂၤါလီတို႕က ပါကစၥတန္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး ႏိုင္ငံထူဖို႕ စီစဥ္ခဲ႕ေၾကာင္း ခင္ၾကီးေဖ်ာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ မူဂ်ာဟိန္းဟူသည္ ရခိုင္တန္ေဆာင္ႏွစ္လည္ မဂၢဇင္း ၁၉၅၉-၆၀(စာမ်က္မွာ ၉၉)မွာ ေဖာ္ျပထားတာကို သမိုင္းအေထာက္အထားအေနနဲ႕ ေတြ႕ရပါတယ္။
ျဗိတိသွ်တို႕အေနနဲ႕ မြတ္ဆလင္တို႕ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္က မွားေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ႕ေပမဲ႕ တဖက္မွာလည္း မည္ကဲ႕သို႕ျပဳလုပ္သင္႕ေၾကာင္း လမ္းေၾကာင္းေပး၊ အၾကံဳျပဳခဲ႕ေၾကာင္း၊ ထိုလမ္းေၾကာင္းခ်က္မ်ားအတိုင္း ဘဂၤါလီတို႕ကလည္းေဆာင္ရြက္ခဲ႕တယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေမလ ၁၅ ရက္ေန႕က လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရးဌာနက တင္ျပတဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ေမာင္းေတာနဲ႕ဘူးသီးေတာင္နယ္ကို Frontier Area သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ကိုင္စြဲထားၿပီး၊ အေရွ႕ပါကစၥတန္ဧရိယာအတြင္း ပါ၀င္ဖို႕ ေတာင္းဆိုခဲ႕တယ္လို႕လည္း series 10/1,Acc No.641,NAD အရ သိရွိရပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ဖဆပလ ေခတ္မွာလည္း မူဂ်ာဟစ္ပါတီအေနနဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္ဖဆပလ ဥကၠဌ ဦးစံထြန္းေအာင္မွ တဆင္႕၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ထံ တင္သြင္းၿပီး ေတာင္းဆိုခ်က္စာတမ္းေပးပို႕ခဲ႕ေၾကာင္းသိရပါတယ္။
အဆိုပါ ေတာင္းဆိုခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဘဂၤါလီမ်ားအားလံုးကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းရွိ ရခိုင္မြတ္ဆလင္အေနနဲ႕ သတ္မွတ္လက္ခံေပးရန္၊မူဂ်ာဟစ္မ်ားကို ရခိုင္မြတ္ဆလင္ေသနပ္ကိုင္တပ္အေနျဖင္႕ သီးျခားထားေပးရန္။
အစိုးရဌာနတိုင္းတြင္ မြတ္ဆလင္မ်ားကို အရည္ခ်င္းအလိုက္ ၀င္ခြင္႕ျပဳရန္ စတဲ႕…အခ်က္အလက္မ်ားပါ၀င္ေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားစြာျဖင္႕ လႊတ္ေတာ္တြင္း ေဆြးေႏြးရတဲ႕အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ႕ေၾကာင္း ၁၉၅၇ စက္တင္ဘာ ၂၀ စာတြဲ(၄) ဒုတိယအၾကိမ္ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ညီလာခံမွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။
ဖဆပလအစိုးရအေနနဲ႕ ထိုအခ်ိန္က မဲအႏိုင္ရရွိေရးအတြက္ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဦးဧေမာင္(ခ)အဒူလာဒစ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈနဲ႕ ဘဂၤါလီမ်ားကို ေခၚသြင္းလာခဲ႕ၿပီး ဘူးသီးေတာင္ေဒသမွာ အဘူခိုင္ဆိုသူက ဖဆပလဥကၠဌ၊ လ၀က တို႕နဲ႕ ပူးေပါင္းခဲ႕ၿပီး ဘဂၤါလီမ်ားကို မွတ္ပံုတင္ထုတ္ေပးျခင္းျပဳလုပ္ေပးျခင္းနဲ႕ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးျခင္းေဆာင္ရြက္ေပးခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိခဲ႕ရပါတယ္။
ထိုအမွားဟာ ရခိုင္ျပည္ကို ေနာင္တြင္ ဒုကၡေရာက္ေစေသာ အမွားျဖစ္ခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု မွတ္တမ္း 0H/p/0360/2009အရ သိရပါတယ္။
ဖဆပလေခတ္မွာ မြတ္ဆလင္အမတ္မ်ားေနရာရလာၿပီး ၀န္ၾကီးအဆင္႕ရာထူးမ်ားပါ ရရွိခဲ႕တဲ႕အတြက္ ဘဂၤါလီေပါင္းမ်ားစြာ ၀င္ခြင္႕ရခဲ႕ျခင္းျဖစ္တယ္လို႕လည္း ဖဆပလေခတ္သမိုင္းေၾကာင္း သံုးသပ္မႈမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဆိုပါ ဘဂၤါလီသမိုင္းေၾကာင္းကို သိနားလည္ထားတဲ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း အာဏာရရွိခ်ိန္မွာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႕ ဘဂၤါလီေတြကို မ်က္ႏွာသားမေပးခဲ႕ပဲ ေတာင္းဆုိခ်က္မွန္သမွ် ပါယ္ခ်ခဲ႕တယ္လို႕လည္း သိရပါတယ္။
ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီအစိုးရလက္ထက္မွာ မြတ္ဆလင္တို႕ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ဖယ္ရွားခဲ႕ၿပီး ျပည္နယ္အေနနနဲ႕လည္း ရခိုင္နဲ႕ မြန္ကိုသာ ေပးခဲ႕ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္မွ ဘဂၤါလီမ်ားက ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမြတ္ဆလင္မ်ားအျဖစ္ ေရးသားတင္ျပခဲ႕ေၾကာင္းသိရပါတယ္။
အဆုိပါ ေရးသားတင္ျပမႈကို ပါလီမန္အမတ္ေဟာင္း ဂဖါးမွ စတင္ခဲ႕ၿပီး ၁၉၆၀ ျပည္႕ႏွစ္ ဧၿပီ ၂၁ ရက္ေန႕ရန္ကုန္တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးဟု လည္းေကာင္း၊ ရိုဟင္ဂ်ာစကားဟု လည္းေကာင္း ေျပာဆိုခဲ႕သည္ဟု ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္သမိုင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
နဂါးမင္း စီမံခ်က္
ျပည္ပမွ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ျခင္းကို ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္ေရးအတြက္ နဂါးမင္း စီမံခ်က္ကို ၁၉၇၈ တႏိုင္ငံလံုးမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
ထိုစီမံခ်က္အရ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာစတင္ခဲ႕ၿပီး တရားမ၀င္ေနထိုင္ေနေသာ ဘဂၤါလီမ်ားအေနနဲ႕ ေၾကာက္လန္႕ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ႕တယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားက ေျပာပါတယ္။
ထိုစဥ္နဂါးမင္း စီမံခ်က္ေၾကာင္႕ ဘဂၤလားေဒ႕ရွ္တို႕ ထြက္ေျပးသြားရေသာ ဘဂၤါလီေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းအစိုးရက မြတ္ဆလင္မ်ားကုိ မ်ိဳးျပဳတ္ေအာင္ သတ္ျဖတ္ေနသည္ဟု သတင္းလႊင္႕ခဲ႔တဲ႕အတြက္ ဘဂၤလားေဒ႕ရွ္၊ ပါကစၥတန္၊ မေလးရွားစတဲ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ ထုတ္ေ၀တဲ႕ သတင္းစာေတြမွာသာမက အေနာက္ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ ထုတ္ေ၀လ်က္ရွိေသာ သတင္းစာေတြမွာ ေဖာ္ျပခဲ႕ၾကပါတယ္။
ထိုကိစၥေၾကာင္႕ ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ တပ္မေတာ္ကို ၀ိုင္း၀န္းရွံဳ႕ခ်ခဲ႕ၿပီး၊ ထိုျပႆနာဟာ ကုလသမဂၢထိေရာက္ခဲ႕ေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္း၊စတုတၳတြဲမွ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာမွ သတင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိခဲ႕ရပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရအေနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီမ်ားကို စစ္ဆင္ေရးမ်ား အစဥ္တဆက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
အင္အား ၁၅၀၀၀ (တစ္ေသာင္းခြဲ) ခန္႔ရွိေသာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီမ်ားသည္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွာ စစ္ဆင္ေရးမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ဘဂၤါလီတို႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံထဲသို႔ ျပန္လည္ပုန္းခိုၾကသၿပီး ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာလည္း အထူးစစ္ဆင္ေရးနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီ ၂၀၀၀၀၀ (၂သိန္း) ခန္႕ကိဘဂၤလားးေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံထဲသို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အဆိုပါစစ္ဆင္ေရးမ်ားကို "ဘ၈ၤါလီအၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းေရး" ဟူသာလူသိမ်ားၿပီး အစိုးရကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာကရွံဳ႕ခ်ျခင္း ခံခဲ႕ရေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းၾကီး (United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR)) ႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအရ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အစိုးရအေနနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘင္ဂါလီမ်ားအား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ေနထိုင္ရန္ျပန္လည္လက္ခံခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၈၈ေနာက္ပိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ျဖင္႕ ရပ္တည္လႈပ္ရွားခဲ႕ျခင္း
ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာသူ ဘဂၤါလီမ်ားက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းတြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၁၉၈၉ခုႏွစ္ ၊ ၁၉၉၁-၉၂ခုႏွစ္ နဲ႕ ၂၀၀၂ခုႏွစ္မ်ားမွာလည္း အစိုးရက စစ္ဆင္ေရးမ်ားထပ္မံျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္စစ္ဆင္ေရးအၿပီးမွာလည္း ္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီ စုစုေပါင္း ၂၅၀၀၀၀ (၂သိန္းခြဲ) ခန္႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ တရာမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ျခင္းမွကာကြယ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ႕တဲ႕ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရကို အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕မွ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္အတူ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ား ၊ မကာအေျခစိုက္ မူဆလင္အဖြဲ႕အစည္း (Rabita-al-Alam-I-Islami (Muslim World League)) တို႕ရဲ႕ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဖိအားေပးမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနမွတ္တမ္း၊ေမာ္ကြန္းဌာနမွ မွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။
အဆိုပါ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈတစ္ခုအေနနဲ႕ အစိုးရ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီမ်ားကို ျပန္လည္လက္ခံရျပီး ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီစုစုေပါင္း ၂၃၀၀၀၀ ခန္႔ကို ႏိုင္ငံအတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာ လႈပ္ရွားမႈ
ဘဂၤါလီတို႕အေနနဲ႕ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႕ကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာေဒသက ရခိုင္မ်ားကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္ေသာေန႕အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ၁၉၈၈ခုႏွစ္ေမလ ၁၃ ရက္ေန႕ည ၉နာရီအခ်ိန္မွာ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕ အမွတ္(၄)ရပ္ကြက္ၿမိဳ႕သစ္ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကို စတင္ဖ်က္ဆီးခဲ႕ၿပီး ၊ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြကို အၾကမ္းဖက္ျခင္းစတဲ႕ ဆူပူလႈပ္ရွားမႈေတြကို ျပဳလုပ္ခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစုရဲ႕ မွတ္တမ္းမွာေဖာ္ျပထားခ်က္အရသိရပါတယ္။
ထိုစဥ္ကာလမွာလည္း ျပည္သူ႕ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင္႕အမွတ္(၂) လံုထိန္းမ်ားက ရခိုင္ျပည္သူမ်ားႏွင္႕အတူ ခုခံကာကြယ္ခဲ႕ရေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
အဆိုပါ ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈမွာလည္း ေမာင္ေတာမွဘဂၤါလီေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာထြန္းေအာင္(အဒူေလာက္)နဲ႕စစ္ေတြျမိဳ႕မွ ဘဂၤါလီေရွ႕ေန ေရႊေမာင္ဆိုသူကလည္း ဘဂၤါလီတို႔မွာရိုဟင္ဂ်ာမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္သို႔ ၀င္ေရာက္လာသည္မွာ ေအဒီ ၆၈၀ ခန္႔ကပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခြင့္အေရးရလွ်င္ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ တန္တူရရွိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊
ဒီမိုကေရစီရလွ်င္ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႕ရရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေျပာသြားေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာဘဂၤလီမ်ား ျပႆနာစာတမ္း၊စာ ၁၄၆မွာ ေဖာ္ျပထားတာေတြ႕ရပါတယ္။
ထို႕ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ၾကရာမွာလည္း အမ်ိဳးသားပါတီက ၃၁ရက္ေန႕ မတ္လ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေန႕စြဲနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းႏွင္႕ အနာဂတ္ရခိုင္ျပည္ဟူေသာ စာတမ္းကို ထုတ္ေ၀ခဲ႕ၿပီး ထိုစာတမ္းမွာ ရခိုင္မြတ္ဆလင္မ်ားကို ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးဟု ယံုၾကည္ေအာင္ေရးသားထားေၾကာင္း ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္စဥ္သမိုင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္လည္း ဂ်ပန္တြင္အေျခစိုက္ေသာ (ျမန္မာႏိုင္ငံရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအသင္း- ဂ်ပန္ျပည္)ေဇာ္မင္းထြဋ္က ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႏွင္႕ တိုင္းရင္းသားရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ဟူေသာ အမည္ျဖင္႕ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ခဲ႕ၿပီး ကမၻာ႕ႏိုင္ငံၾကီးေတြကို ျဖန္႕ေ၀ခဲ႕ေၾကာင္း၊ထို႕ေနာက္မွာေတာ႕ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမွာ အမွန္တကယ္ရွိေၾကာင္း စာတမ္းဖတ္ပြဲေတြကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ို္င္းမွာ ျပဳလုပ္ခဲ႕ေၾကာင္း၊ အင္တာနက္မ်ားမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၀က္ဆိုက္မ်ားေပၚေပါက္လာခဲ႕ၿပီး မီဒီယာလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း စိမ္႕၀င္ေနခဲ႕ေၾကာင္း သံုးသပ္သူေတြရွိပါတယ္။
လူ႕အခြင္႕ေရးဟု က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ေအာ္ရင္း ကမၻာအေနနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသား ရိုဟင္ဂ်ာအျဖစ္ လက္ခံေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းလ်က္ရွိေၾကာင္းလည္း ၾကားသိခဲ႕ရပါတယ္။
အဆိုပါ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ သံုးသပ္ၾကည္႕ရင္ေတာ႕ ယခုရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ႕ အၾကမ္းဖက္ျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းကို စဥ္းစားႏိုင္လိမ္႕မယ္လို႕လည္း နားလည္မိပါတယ္။
''႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ မရႇိဘူး။ ရခိုင္၊ ၿမိဳ၊ ခမီ၊ ကမန္၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာႀကီး ဆိုၿပီး ရခိုင္လူမ်ဳိး ခုနစ္မ်ဳိးရႇိတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံက တရားမ၀င္ ခိုး၀င္လာတဲ့ ဘဂၤလားလူမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါကို အေမရိကန္ သံ႐ံုးကေရာ၊ အေမရိကန္ အစိုးရကေရာ သိဖို႔ လိုတယ္။ ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားပါလို႔ ေျပာလိုတယ္။ ဒါကို ေျပာခ်င္တယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဟာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလို႔ ေျပာၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖန္တီးေနတာသည္ ဘာသာေရး လူမ်ဳိးေရး အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ဖို႔ ဖန္တီးေနတာျဖစ္တယ္။ ဘဂၤါလီေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ဖို႔ ဖန္တီးေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရႇ္က ခိုး၀င္လာေပမယ့္ ရခိုင္ေတြက သည္းခံေနတယ္။ လက္ခံၾကတယ္။ အတူတူ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနၾကတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ခြင့္ ေပးထားတယ္။ သို႔ေသာ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို တိုင္းရင္း သားဆိုၿပီး လံႈ႔ေဆာ္မႈမ်ဳိးေတာ့ မလုပ္ပါနဲ႔။ အခု မီးေလာင္သြားတဲ့အိမ္ေတြမႇာ ရခိုင္အိမ္ေတြက အမ်ားဆံုးပဲ။ ဒါေတြကို ဘဂၤါလီေတြ ခံရတယ္ဆိုေတာ့ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ရခိုင္ေတြ ေသတယ္။ ဘဂၤါလီေတြ ေျပာင္းလာခဲ့တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အဲဒီရြာေတြဟာ ဘဂၤါလီရြာေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ႀကိဳတင္ၿပီး ဘာမႇမလုပ္ႏိုင္ဘူး ဒါကို ကမၻာက သိဖို႕လိုတယ္။ အမွန္သိမွ ျဖစ္မယ္''လို႕ ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအးသာေအာင္ကေတာ႕ သူ႕အေနနဲ႕ ခုလုိ သံုသပ္ေျပာဆိုပါတယ္။
လက္ရွိ အစိုးရအေနနဲ႕လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းေခတ္မွာ ဘဂၤါလီေတြကို ေမာင္းထုတ္ခဲ႕ျခင္းေၾကာင္႕ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ႕ အျဖစ္အပ်က္၊ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႕ အေတြ႕အၾကံဳေတြအရ ယခုအစိုးရအေနနဲ႕ သတိထားကိုင္တြယ္ရမဲ႕ ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္သေဘာေပါက္တယ္လို႕ က်မယူဆမိပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာနဲ႕ အေရးဟာ က်မတို႕အတြက္ေတာ႕ အမ်ိဳးသားေရးပါ။ျမန္မာျပည္ကို ကာကြယ္ရမဲ႕ အေရးလို႕ပဲ
က်မအေနနဲ႕ ျမင္မိပါေတာ႕တယ္။
က်မ္းကိုးစာရင္း
D264 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D272 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D1313 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစုု၊ ၁၉၈၈
D1315 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D1316 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D1317သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနု
D1318 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနု
D1319သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနု
DR491(56)၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
Series 10/1,Acc,No,641.NAD
MF-962၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
OH/P/ 0354/2009၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
OH/P/ 0355/2009၊ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
OH/P/ 0356/2009၊ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
ရခိုင္ေဒသတြင္းသို႕ မြတ္ဆလင္မ်ား ၀င္ေရာက္လာျခင္းႏွင္႕ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ အဆင္႕ဆင္႕၊ သမိုင္သုေတသနဦးစီးဌာန။ ၂၀၀၉-မတ္လ။
ခင္ႀကီးေဖ်ာ္၊ ရခိုင္ျပည္မွမူဂ်ာဟိန္းဟူသည္၊ ရခုိင္တန္ေဆာင္၊ အတြဲ - ၁၊ အမွတ္ - ၈ ၊ ၁၉၅၉-၆၀
စံထြန္းေအာင္ဦးကိုယ္ေတြ႔ ေမယုႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ (လက္ႏွိပ္စာမူ) စံသာေအာင္၊ ဦးအာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ
စႏၵမာလာလကၤာရ၊ ရခိုင္ရာဇာ၀င္သစ္၊ (ပ) တြဲ၊ ပိဋကတ္ပံုႏွိပ္တိုက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၃၁ ေဇာ္မင္းထြဋ္၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္
တိုင္းရင္းသားရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၊ (ပထမအႀကိမ္)၊ Maruyama Corp,Tokyo၊
၂၀၀၃ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ညီလာခံမွတ္တမ္း(၁၉၅၇ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္)စာတြဲ(၄) အစည္းအေ၀းမွတ္တမ္း၊
၁၉၉၉ ပ႑ိ၊ဦးဓည၀တီရာဇ၀င္သစ္၊ ျပည္မႀကီးမ႑ိဳင္ ပိဋကတ္ပံုႏွိပ္တိုက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၁၀ ျပည္နယ္ျဖစ္စဥ္သမိုင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ လက္ႏွိပ္စက္စာမူ
ျပည္တြင္းေသာင္းက်န္းမႈသမိုင္း၊ အပိုင္း(၂)
ေဖာ္ဇံ၊ `ရခိုင္နယ္စပ္မွ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၊ ဓည၀တီမဂၢဇင္း၊ ႏွစ္လည္(၁၉၅၂ - ၅၃)
ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္သမိုင္း၊ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္၊ ေတာ္လွန္ေရးခရီး၀ယ္၊ သတင္းဂ်ာနယ္ပံုႏွိပ္တိုက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၇၃
ဘံုေပါက္သာေက်ာ္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ႏွင့္ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘဂါၤလီမ်ားျပႆနာစာတမ္း၊ ၁၉၈၉ ၊ လက္ႏွိပ္စာမူ၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊
၁၉၈၉ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ျဖစ္စသ္သမိုင္း၊ သမိုင္းျပဳစုေရးအဖြဲ႕၊ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ျပည္သူ႕ေကာင္စီ၊ ၁၉၈၁၊ လက္ေရးမူ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္
၊၂၈-၂-၂၀၀၈ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ အနာဂတ္ သာသနာေတာ္အေရးအခင္းႏွင့္ ပတ္သက္တင္ျပေလွ်ာက္ထားခ်က္၊ ၂၈-၉-၁၉၈၈
ေမာင္ထင္` ရခိုင္ျပည္နယ္ အစီရင္ခံစာ´၊ ျမ၀တီမဂၢဇင္း၊ ၁၉၆၀၊ ဇူလိုင္၊ အတြဲ ၈
မူဂ်ာဟစ္မ်ားအလင္း၀င္ျခင္း၊ ျမ၀တီပံုႏွိပ္တိုက္၊ စာမ်က္ႏွာ ၊ ခုႏွစ္မပါ။
ျမန္မာမင္းမ်ား အေရးေတာ္ပံု၊နံ႔သာပံုႏွိပ္တုိက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၆၇
ရခိုင္အားမာန္(၂) ၊ရခိုင္သမိုင္းသုေတသနအသင္း၊ ၁၉၉၆
ရေသ့ေတာင္ျမိဳ႕နယ္သမိုင္းျဖစ္စဥ္မွတ္တမ္း၊ ျမိဳ႕နယ္သမိုင္းျဖစ္စဥ္မွတ္တမ္းျပဳစုေရးအဖြဲ႔၊ ရေသ့ေတာင္၊ ၁၉၈၁
ဇြန္ ၁၄၊ ၂၀၁၂၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။
ရိုဟင္ဂ်ာေခၚ..ဘဂၤါလီေတြက က်မတို႕ တိုင္းျပည္အတြက္ေတာ႕ တကယ္႕ျပႆနာလို႕ ေျပာဆိုသံုးသပ္ၾကပါတယ္။
ရခိုင္ျပည္နယ္အတြက္လည္း တကယ္႕ကို ျပႆနာၾကီးျဖစ္သလို ျမန္မာျပည္အတြက္ကလည္း တမ်ိဳးသားလံုးအတြက္ ေပါ႕ဆေမ႕ေလ်ာ႕ထားလုိ႕မရတဲ႕ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း သမိုင္းအေထာက္အထားေတြမွာလည္း ထင္ထင္ရွားရွားေတြ႕ျမင္လာရပါတယ္။
(ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာဟာ ဘယ္ေလာက္ၾကီးမားႏိုင္သလဲ ဆိုတဲ႕ ေဆာင္းပါးရဲ႕ အဆက္ပါ၊ ပထမပိုင္း မဖတ္ရေသးရင္ https://www.facebook.com/notes/may-thingyan-hein/%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9F%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%82%E1%80%BA%E1%80%AC-%E1%80%BB%E1%80%95%E1%82%86%E1%80%94%E1%80%AC%E1%80%9F%E1%80%AC-%E1%80%98%E1%80%9A%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%9C%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%B9%E1%81%BE%E1%80%80%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%82%8F%E1%80%AF%E1%80%AD%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%9E%E1%80%9C%E1%80%B2/450543208292237) မွာဖတ္လို႕ရပါတယ္။
ျပႆနာကို ဘယ္သူ ဖန္တီးခဲ႕တာလဲ
ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္နဲ႕ ေမာင္းေတာေဒသေတြမွာ ေနထိုင္သူေတြရဲ႕ ၉၀%က ဘဂၤါလီေတြ၊ ၇ %က သာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြလို႕သိရၿပီး၊ က်န္တိုင္းရင္းသားေတြက ၃% ေလာက္ပဲ ရွိတယ္လို႕ ၾကားရစဥ္က က်မအေနနဲ႕ လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရးနဲ႕ တာ၀န္ရွိသူေတြအေပၚမွာ အျပစ္တင္ခဲ႕မိပါတယ္။
သမိုင္းအေထာက္အထားေတြနဲ႕ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည္႕ေတာ႕ က်မတို႕အေနနဲ႕ လ၀ကနဲ႕ နစခ ေတြအေပၚမွာပဲ အျပစ္ပံုခ်ေနၾကတာ အလံုးစံု မမွန္ကန္ဘူးဆိုတာလည္း ေတြ႕ျမင္လာရပါတယ္။
ကိုလိုနီေခတ္မွာ အဂၤလိပ္ တို႕လက္ေအာက္သို႕ က်မတို႕တိုင္းျပည္ ေရာက္သြားခဲ႕ၿပီး အဂၤလိပ္တို႕ သိမ္းပိုက္ထားျပီးျဖစ္တဲ႕ ဘဂၤလားနယ္မ်ားနဲ႕ ရခိုင္ျပည္ တစ္ေပါင္းတည္းတည္ရွိလာခဲ့ေၾကာင္း သိရပါတယ္။
၁၈၃၉ခုႏွစ္မွာ ေျမရိုင္းမ်ား တိုးခ်ဲ႕လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေရးအတြက္ ရခိုင္ျပည္နယ္ ဂရံၾကီး ဥပေဒတစ္ရပ္ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး၊ ထိုဥပေဒအရ ခ်မွတ္ထားနဲ႕ နယ္ေျမအေျမာက္အမ်ားအတြက္ အလုပ္သမားမ်ားအေနနဲ႕ စစ္တေကာင္းမွ ဘဂၤါလီမ်ား၊ မဒရပ္မွ ဆူရတီမ်ား အမ်ားအျပား၀င္ေရာက္လာခဲ႕တယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္မီကတည္းက အိႏၵိယႏိုင္ငံရွိ မြတ္ဆလင္မ်ားက သီးျခား မြတ္ဆလင္ႏို္င္ငံထူေထာင္ေပးဖို႕ ျဗိတိသွ်အစိုးရကို ေတာင္းဆိုခဲ႕ေၾကာင္း၊ မြတ္ဆလင္အမ်ားစု ရွိတဲ႕ အိႏိၵယအေနာက္ဘက္ေဒသနဲ႕ အိႏၵိယအေရွ႕ဘက္ဘဂၤလားျပည္နယ္ေဒသေတြကို ပါကစၥတန္ႏိုင္ငံအျဖစ္ ထူေထာင္ေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုခဲ႕တယ္။
အဆိုပါ ေတာင္းဆိုမႈမွာ ဘူးသီးေတာင္နဲ႕ ေမာင္းေတာရွိ ဘဂၤါလီတို႕က ပါကစၥတန္နဲ႕ ေပါင္းၿပီး ႏိုင္ငံထူဖို႕ စီစဥ္ခဲ႕ေၾကာင္း ခင္ၾကီးေဖ်ာ္ ရခိုင္ျပည္နယ္ မူဂ်ာဟိန္းဟူသည္ ရခိုင္တန္ေဆာင္ႏွစ္လည္ မဂၢဇင္း ၁၉၅၉-၆၀(စာမ်က္မွာ ၉၉)မွာ ေဖာ္ျပထားတာကို သမိုင္းအေထာက္အထားအေနနဲ႕ ေတြ႕ရပါတယ္။
ျဗိတိသွ်တို႕အေနနဲ႕ မြတ္ဆလင္တို႕ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္က မွားေၾကာင္း မွတ္ခ်က္ျပဳခဲ႕ေပမဲ႕ တဖက္မွာလည္း မည္ကဲ႕သို႕ျပဳလုပ္သင္႕ေၾကာင္း လမ္းေၾကာင္းေပး၊ အၾကံဳျပဳခဲ႕ေၾကာင္း၊ ထိုလမ္းေၾကာင္းခ်က္မ်ားအတိုင္း ဘဂၤါလီတို႕ကလည္းေဆာင္ရြက္ခဲ႕တယ္လို႕ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။
၁၉၄၇ခုႏွစ္ ေမလ ၁၅ ရက္ေန႕က လူ၀င္မႈၾကီးၾကပ္ေရးဌာနက တင္ျပတဲ႕အစီရင္ခံစာမွာ ေမာင္းေတာနဲ႕ဘူးသီးေတာင္နယ္ကို Frontier Area သတ္မွတ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ား ကိုင္စြဲထားၿပီး၊ အေရွ႕ပါကစၥတန္ဧရိယာအတြင္း ပါ၀င္ဖို႕ ေတာင္းဆိုခဲ႕တယ္လို႕လည္း series 10/1,Acc No.641,NAD အရ သိရွိရပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ဖဆပလ ေခတ္မွာလည္း မူဂ်ာဟစ္ပါတီအေနနဲ႕ ၿမိဳ႕နယ္ဖဆပလ ဥကၠဌ ဦးစံထြန္းေအာင္မွ တဆင္႕၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ထံ တင္သြင္းၿပီး ေတာင္းဆိုခ်က္စာတမ္းေပးပို႕ခဲ႕ေၾကာင္းသိရပါတယ္။
အဆိုပါ ေတာင္းဆိုခ်က္မွာ ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းရွိ ဘဂၤါလီမ်ားအားလံုးကိုလည္း ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္းရွိ ရခိုင္မြတ္ဆလင္အေနနဲ႕ သတ္မွတ္လက္ခံေပးရန္၊မူဂ်ာဟစ္မ်ားကို ရခိုင္မြတ္ဆလင္ေသနပ္ကိုင္တပ္အေနျဖင္႕ သီးျခားထားေပးရန္။
အစိုးရဌာနတိုင္းတြင္ မြတ္ဆလင္မ်ားကို အရည္ခ်င္းအလိုက္ ၀င္ခြင္႕ျပဳရန္ စတဲ႕…အခ်က္အလက္မ်ားပါ၀င္ေသာ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားစြာျဖင္႕ လႊတ္ေတာ္တြင္း ေဆြးေႏြးရတဲ႕အထိ ျဖစ္ေပၚခဲ႕ေၾကာင္း ၁၉၅၇ စက္တင္ဘာ ၂၀ စာတြဲ(၄) ဒုတိယအၾကိမ္ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ညီလာခံမွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။
ဖဆပလအစိုးရအေနနဲ႕ ထိုအခ်ိန္က မဲအႏိုင္ရရွိေရးအတြက္ ျပည္ထဲေရး၀န္ၾကီးဦးဧေမာင္(ခ)အဒူလာဒစ္ရဲ႕ ေထာက္ခံမႈနဲ႕ ဘဂၤါလီမ်ားကို ေခၚသြင္းလာခဲ႕ၿပီး ဘူးသီးေတာင္ေဒသမွာ အဘူခိုင္ဆိုသူက ဖဆပလဥကၠဌ၊ လ၀က တို႕နဲ႕ ပူးေပါင္းခဲ႕ၿပီး ဘဂၤါလီမ်ားကို မွတ္ပံုတင္ထုတ္ေပးျခင္းျပဳလုပ္ေပးျခင္းနဲ႕ အိမ္ေထာင္စုစာရင္းမ်ားျပဳလုပ္ေပးျခင္းေဆာင္ရြက္ေပးခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိခဲ႕ရပါတယ္။
ထိုအမွားဟာ ရခိုင္ျပည္ကို ေနာင္တြင္ ဒုကၡေရာက္ေစေသာ အမွားျဖစ္ခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု မွတ္တမ္း 0H/p/0360/2009အရ သိရပါတယ္။
ဖဆပလေခတ္မွာ မြတ္ဆလင္အမတ္မ်ားေနရာရလာၿပီး ၀န္ၾကီးအဆင္႕ရာထူးမ်ားပါ ရရွိခဲ႕တဲ႕အတြက္ ဘဂၤါလီေပါင္းမ်ားစြာ ၀င္ခြင္႕ရခဲ႕ျခင္းျဖစ္တယ္လို႕လည္း ဖဆပလေခတ္သမိုင္းေၾကာင္း သံုးသပ္မႈမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။
အဆိုပါ ဘဂၤါလီသမိုင္းေၾကာင္းကို သိနားလည္ထားတဲ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္း အာဏာရရွိခ်ိန္မွာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ႕ ဘဂၤါလီေတြကို မ်က္ႏွာသားမေပးခဲ႕ပဲ ေတာင္းဆုိခ်က္မွန္သမွ် ပါယ္ခ်ခဲ႕တယ္လို႕လည္း သိရပါတယ္။
ဆိုရွယ္လစ္လမ္းစဥ္ပါတီအစိုးရလက္ထက္မွာ မြတ္ဆလင္တို႕ရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္မ်ားကို ဖယ္ရွားခဲ႕ၿပီး ျပည္နယ္အေနနနဲ႕လည္း ရခိုင္နဲ႕ မြန္ကိုသာ ေပးခဲ႕ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္မွ ဘဂၤါလီမ်ားက ရခိုင္တိုင္းရင္းသားမြတ္ဆလင္မ်ားအျဖစ္ ေရးသားတင္ျပခဲ႕ေၾကာင္းသိရပါတယ္။
အဆုိပါ ေရးသားတင္ျပမႈကို ပါလီမန္အမတ္ေဟာင္း ဂဖါးမွ စတင္ခဲ႕ၿပီး ၁၉၆၀ ျပည္႕ႏွစ္ ဧၿပီ ၂၁ ရက္ေန႕ရန္ကုန္တြင္ ျပဳလုပ္ေသာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲမွာ ရခိုင္တိုင္းရင္းသားရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးဟု လည္းေကာင္း၊ ရိုဟင္ဂ်ာစကားဟု လည္းေကာင္း ေျပာဆိုခဲ႕သည္ဟု ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္သမိုင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
နဂါးမင္း စီမံခ်က္
ျပည္ပမွ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ား တရားမ၀င္ ၀င္ေရာက္ျခင္းကို ကာကြယ္တားဆီးႏိုင္ေရးအတြက္ နဂါးမင္း စီမံခ်က္ကို ၁၉၇၈ တႏိုင္ငံလံုးမွာ ေဆာင္ရြက္ခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
ထိုစီမံခ်က္အရ ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွာစတင္ခဲ႕ၿပီး တရားမ၀င္ေနထိုင္ေနေသာ ဘဂၤါလီမ်ားအေနနဲ႕ ေၾကာက္လန္႕ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္းမွ ဘဂၤလားေဒရွ႕္ႏိုင္ငံကို ထြက္ေျပးခဲ႕တယ္လို႕ သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားက ေျပာပါတယ္။
ထိုစဥ္နဂါးမင္း စီမံခ်က္ေၾကာင္႕ ဘဂၤလားေဒ႕ရွ္တို႕ ထြက္ေျပးသြားရေသာ ဘဂၤါလီေခၚ ရိုဟင္ဂ်ာတို႕က ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းအစိုးရက မြတ္ဆလင္မ်ားကုိ မ်ိဳးျပဳတ္ေအာင္ သတ္ျဖတ္ေနသည္ဟု သတင္းလႊင္႕ခဲ႔တဲ႕အတြက္ ဘဂၤလားေဒ႕ရွ္၊ ပါကစၥတန္၊ မေလးရွားစတဲ႕ ႏိုင္ငံေတြမွာ ထုတ္ေ၀တဲ႕ သတင္းစာေတြမွာသာမက အေနာက္ႏိုင္ငံအခ်ိဳ႕မွာ ထုတ္ေ၀လ်က္ရွိေသာ သတင္းစာေတြမွာ ေဖာ္ျပခဲ႕ၾကပါတယ္။
ထိုကိစၥေၾကာင္႕ ျမန္မာအစိုးရနဲ႕ တပ္မေတာ္ကို ၀ိုင္း၀န္းရွံဳ႕ခ်ခဲ႕ၿပီး၊ ထိုျပႆနာဟာ ကုလသမဂၢထိေရာက္ခဲ႕ေၾကာင္း ရခိုင္ျပည္နယ္ ျဖစ္စဥ္သမိုင္း၊စတုတၳတြဲမွ ေဖာ္ျပခ်က္မ်ားနဲ႕ ႏိုင္ငံတကာမွ သတင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိခဲ႕ရပါတယ္။
ျမန္မာအစိုးရအေနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီမ်ားကို စစ္ဆင္ေရးမ်ား အစဥ္တဆက္ ျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
အင္အား ၁၅၀၀၀ (တစ္ေသာင္းခြဲ) ခန္႔ရွိေသာ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီမ်ားသည္ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္မွာ စစ္ဆင္ေရးမ်ားမွ လြတ္ေျမာက္ရန္ ဘဂၤါလီတို႕ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံထဲသို႔ ျပန္လည္ပုန္းခိုၾကသၿပီး ၁၉၇၈ ခုႏွစ္မွာလည္း အထူးစစ္ဆင္ေရးနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီ ၂၀၀၀၀၀ (၂သိန္း) ခန္႕ကိဘဂၤလားးေဒ့ရွ္ ႏိုင္ငံထဲသို႔ ျပန္လည္ပို႔ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္း၊ အဆိုပါစစ္ဆင္ေရးမ်ားကို "ဘ၈ၤါလီအၾကမ္းဖက္ႏွိမ္ႏွင္းေရး" ဟူသာလူသိမ်ားၿပီး အစိုးရကိုလည္း ႏိုင္ငံတကာကရွံဳ႕ခ်ျခင္း ခံခဲ႕ရေၾကာင္း မွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဒုကၡသည္မ်ားဆိုင္ရာ မဟာမင္းၾကီး (United Nations High Commissioner for Refugees (UNHCR)) ႏွင့္ ေဆြးေႏြးမႈမ်ားအရ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အစိုးရအေနနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘင္ဂါလီမ်ားအား ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းတြင္ ေနထိုင္ရန္ျပန္လည္လက္ခံခဲ့ရပါတယ္။
၁၉၈၈ေနာက္ပိုင္း ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ျဖင္႕ ရပ္တည္လႈပ္ရွားခဲ႕ျခင္း
ျပန္လည္၀င္ေရာက္လာသူ ဘဂၤါလီမ်ားက ရခိုင္ျပည္နယ္အတြင္းတြင္ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
၁၉၈၉ခုႏွစ္ ၊ ၁၉၉၁-၉၂ခုႏွစ္ နဲ႕ ၂၀၀၂ခုႏွစ္မ်ားမွာလည္း အစိုးရက စစ္ဆင္ေရးမ်ားထပ္မံျပဳလုပ္ခဲ့ပါတယ္။
၁၉၉၁ ခုႏွစ္စစ္ဆင္ေရးအၿပီးမွာလည္း ္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီ စုစုေပါင္း ၂၅၀၀၀၀ (၂သိန္းခြဲ) ခန္႔ကို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းသို႔ တရာမ၀င္ ၀င္ေရာက္ေနထိုင္ျခင္းမွကာကြယ္ျခင္းတို႔ကို ျပဳလုပ္ခဲ႕တဲ႕ စစ္ဆင္ေရးေၾကာင့္ ျမန္မာအစိုးရကို အာဆီယံႏိုင္ငံမ်ားအဖြဲ႕မွ မူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္အတူ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမူဆလင္ႏိုင္ငံမ်ား ၊ မကာအေျခစိုက္ မူဆလင္အဖြဲ႕အစည္း (Rabita-al-Alam-I-Islami (Muslim World League)) တို႕ရဲ႕ ဘာသာေရးဆိုင္ရာ ဖိအားေပးမႈမ်ားလည္း ရွိခဲ့ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနမွတ္တမ္း၊ေမာ္ကြန္းဌာနမွ မွတ္တမ္းအရ သိရပါတယ္။
အဆိုပါ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈတစ္ခုအေနနဲ႕ အစိုးရ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီမ်ားကို ျပန္လည္လက္ခံရျပီး ၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံဘင္ဂါလီစုစုေပါင္း ၂၃၀၀၀၀ ခန္႔ကို ႏိုင္ငံအတြင္း ၀င္ေရာက္ခြင့္ ေပးခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာ လႈပ္ရွားမႈ
ဘဂၤါလီတို႕အေနနဲ႕ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႕ကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ဘူးသီးေတာင္ေမာင္ေတာေဒသက ရခိုင္မ်ားကို ႏွိမ္နင္းႏိုင္ေသာေန႕အထိမ္းအမွတ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ၁၉၈၈ခုႏွစ္ေမလ ၁၃ ရက္ေန႕ည ၉နာရီအခ်ိန္မွာ ေမာင္းေတာၿမိဳ႕ အမွတ္(၄)ရပ္ကြက္ၿမိဳ႕သစ္ဘုန္းၾကီးေက်ာင္းကို စတင္ဖ်က္ဆီးခဲ႕ၿပီး ၊ရခိုင္တိုင္းရင္းသားေတြကို အၾကမ္းဖက္ျခင္းစတဲ႕ ဆူပူလႈပ္ရွားမႈေတြကို ျပဳလုပ္ခဲ႕ေၾကာင္း သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစုရဲ႕ မွတ္တမ္းမွာေဖာ္ျပထားခ်က္အရသိရပါတယ္။
ထိုစဥ္ကာလမွာလည္း ျပည္သူ႕ရဲတပ္ဖြဲ႕ႏွင္႕အမွတ္(၂) လံုထိန္းမ်ားက ရခိုင္ျပည္သူမ်ားႏွင္႕အတူ ခုခံကာကြယ္ခဲ႕ရေၾကာင္း သမိုင္းမွတ္တမ္းမ်ားအရ သိရပါတယ္။
အဆိုပါ ဆူပူအၾကမ္းဖက္မႈမွာလည္း ေမာင္ေတာမွဘဂၤါလီေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာထြန္းေအာင္(အဒူေလာက္)နဲ႕စစ္ေတြျမိဳ႕မွ ဘဂၤါလီေရွ႕ေန ေရႊေမာင္ဆိုသူကလည္း ဘဂၤါလီတို႔မွာရိုဟင္ဂ်ာမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း၊ ရခိုင္ျပည္သို႔ ၀င္ေရာက္လာသည္မွာ ေအဒီ ၆၈၀ ခန္႔ကပင္ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခြင့္အေရးရလွ်င္ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားမ်ားႏွင့္ တန္တူရရွိမည္ျဖစ္ေၾကာင္း၊
ဒီမိုကေရစီရလွ်င္ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင္႕ရရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေဟာေျပာသြားေၾကာင္း ရိုဟင္ဂ်ာဘဂၤလီမ်ား ျပႆနာစာတမ္း၊စာ ၁၄၆မွာ ေဖာ္ျပထားတာေတြ႕ရပါတယ္။
ထို႕ေနာက္ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ား မွတ္ပံုတင္ၾကရာမွာလည္း အမ်ိဳးသားပါတီက ၃၁ရက္ေန႕ မတ္လ ၁၉၈၉ ခုႏွစ္ ေန႕စြဲနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာ ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းႏွင္႕ အနာဂတ္ရခိုင္ျပည္ဟူေသာ စာတမ္းကို ထုတ္ေ၀ခဲ႕ၿပီး ထိုစာတမ္းမွာ ရခိုင္မြတ္ဆလင္မ်ားကို ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးဟု ယံုၾကည္ေအာင္ေရးသားထားေၾကာင္း ေမာင္းေတာၿမိဳ႕နယ္ျဖစ္စဥ္သမိုင္းမွာ ေဖာ္ျပထားတာ ေတြ႕ရပါတယ္။
၂၀၀၃ ခုႏွစ္တြင္လည္း ဂ်ပန္တြင္အေျခစိုက္ေသာ (ျမန္မာႏိုင္ငံရိုဟင္ဂ်ာမ်ားအသင္း- ဂ်ပန္ျပည္)ေဇာ္မင္းထြဋ္က ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႏွင္႕ တိုင္းရင္းသားရိုဟင္ဂ်ာမ်ား ဟူေသာ အမည္ျဖင္႕ စာအုပ္ထုတ္ေ၀ခဲ႕ၿပီး ကမၻာ႕ႏိုင္ငံၾကီးေတြကို ျဖန္႕ေ၀ခဲ႕ေၾကာင္း၊ထို႕ေနာက္မွာေတာ႕ ရိုဟင္ဂ်ာလူမ်ိဳးမွာ အမွန္တကယ္ရွိေၾကာင္း စာတမ္းဖတ္ပြဲေတြကို ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ို္င္းမွာ ျပဳလုပ္ခဲ႕ေၾကာင္း၊ အင္တာနက္မ်ားမွာ ရိုဟင္ဂ်ာ ၀က္ဆိုက္မ်ားေပၚေပါက္လာခဲ႕ၿပီး မီဒီယာလုပ္ငန္းေတြမွာလည္း စိမ္႕၀င္ေနခဲ႕ေၾကာင္း သံုးသပ္သူေတြရွိပါတယ္။
လူ႕အခြင္႕ေရးဟု က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ေအာ္ရင္း ကမၻာအေနနဲ႕ ရိုဟင္ဂ်ာကို ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ တိုင္းရင္းသား ရိုဟင္ဂ်ာအျဖစ္ လက္ခံေရးအတြက္ ၾကိဳးပမ္းလ်က္ရွိေၾကာင္းလည္း ၾကားသိခဲ႕ရပါတယ္။
အဆိုပါ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ သံုးသပ္ၾကည္႕ရင္ေတာ႕ ယခုရခိုင္ျပည္နယ္မွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ႕ အၾကမ္းဖက္ျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းကို စဥ္းစားႏိုင္လိမ္႕မယ္လို႕လည္း နားလည္မိပါတယ္။
''႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ မရႇိဘူး။ ရခိုင္၊ ၿမိဳ၊ ခမီ၊ ကမန္၊ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာႀကီး ဆိုၿပီး ရခိုင္လူမ်ဳိး ခုနစ္မ်ဳိးရႇိတယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဆိုတာ တစ္ဖက္ႏိုင္ငံက တရားမ၀င္ ခိုး၀င္လာတဲ့ ဘဂၤလားလူမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တယ္။ အဲဒါကို အေမရိကန္ သံ႐ံုးကေရာ၊ အေမရိကန္ အစိုးရကေရာ သိဖို႔ လိုတယ္။ ၿပီးေတာ့ စဥ္းစားပါလို႔ ေျပာလိုတယ္။ ဒါကို ေျပာခ်င္တယ္။ ႐ိုဟင္ဂ်ာဟာ ျမန္မာတိုင္းရင္းသားလို႔ ေျပာၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးအရ ဖန္တီးေနတာသည္ ဘာသာေရး လူမ်ဳိးေရး အဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ဖို႔ ဖန္တီးေနတာျဖစ္တယ္။ ဘဂၤါလီေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ဖို႔ ဖန္တီးေနတာ ျဖစ္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရႇ္က ခိုး၀င္လာေပမယ့္ ရခိုင္ေတြက သည္းခံေနတယ္။ လက္ခံၾကတယ္။ အတူတူ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေနၾကတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ခြင့္ ေပးထားတယ္။ သို႔ေသာ္ ႐ိုဟင္ဂ်ာေတြကို တိုင္းရင္း သားဆိုၿပီး လံႈ႔ေဆာ္မႈမ်ဳိးေတာ့ မလုပ္ပါနဲ႔။ အခု မီးေလာင္သြားတဲ့အိမ္ေတြမႇာ ရခိုင္အိမ္ေတြက အမ်ားဆံုးပဲ။ ဒါေတြကို ဘဂၤါလီေတြ ခံရတယ္ဆိုေတာ့ ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနတယ္။ ရခိုင္ေတြ ေသတယ္။ ဘဂၤါလီေတြ ေျပာင္းလာခဲ့တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အဲဒီရြာေတြဟာ ဘဂၤါလီရြာေတြ ျဖစ္ကုန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔က ႀကိဳတင္ၿပီး ဘာမႇမလုပ္ႏိုင္ဘူး ဒါကို ကမၻာက သိဖို႕လိုတယ္။ အမွန္သိမွ ျဖစ္မယ္''လို႕ ရခိုင္ ဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ ေခါင္းေဆာင္ ဦးေအးသာေအာင္ကေတာ႕ သူ႕အေနနဲ႕ ခုလုိ သံုသပ္ေျပာဆိုပါတယ္။
လက္ရွိ အစိုးရအေနနဲ႕လည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေန၀င္းေခတ္မွာ ဘဂၤါလီေတြကို ေမာင္းထုတ္ခဲ႕ျခင္းေၾကာင္႕ ၾကံဳေတြ႕ရတဲ႕ အျဖစ္အပ်က္၊ ၁၉၈၈ခုႏွစ္ ေမလ ၁၃ ရက္ေန႕ အေတြ႕အၾကံဳေတြအရ ယခုအစိုးရအေနနဲ႕ သတိထားကိုင္တြယ္ရမဲ႕ ျပႆနာျဖစ္ေၾကာင္း နားလည္သေဘာေပါက္တယ္လို႕ က်မယူဆမိပါတယ္။
ရိုဟင္ဂ်ာ ျပႆနာနဲ႕ အေရးဟာ က်မတို႕အတြက္ေတာ႕ အမ်ိဳးသားေရးပါ။ျမန္မာျပည္ကို ကာကြယ္ရမဲ႕ အေရးလို႕ပဲ
က်မအေနနဲ႕ ျမင္မိပါေတာ႕တယ္။
က်မ္းကိုးစာရင္း
D264 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D272 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D1313 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစုု၊ ၁၉၈၈
D1315 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D1316 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနုစု
D1317သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနု
D1318 သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနု
D1319သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနု
DR491(56)၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
Series 10/1,Acc,No,641.NAD
MF-962၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
OH/P/ 0354/2009၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
OH/P/ 0355/2009၊ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
OH/P/ 0356/2009၊ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခ်က္၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊ ေမာ္ကြန္းဌာနစု
ရခိုင္ေဒသတြင္းသို႕ မြတ္ဆလင္မ်ား ၀င္ေရာက္လာျခင္းႏွင္႕ ႏိုင္ငံေရးလႈပ္ရွားမႈ အဆင္႕ဆင္႕၊ သမိုင္သုေတသနဦးစီးဌာန။ ၂၀၀၉-မတ္လ။
ခင္ႀကီးေဖ်ာ္၊ ရခိုင္ျပည္မွမူဂ်ာဟိန္းဟူသည္၊ ရခုိင္တန္ေဆာင္၊ အတြဲ - ၁၊ အမွတ္ - ၈ ၊ ၁၉၅၉-၆၀
စံထြန္းေအာင္ဦးကိုယ္ေတြ႔ ေမယုႏွင့္ ရိုဟင္ဂ်ာ၊ (လက္ႏွိပ္စာမူ) စံသာေအာင္၊ ဦးအာနႏၵစျႏၵေက်ာက္စာ
စႏၵမာလာလကၤာရ၊ ရခိုင္ရာဇာ၀င္သစ္၊ (ပ) တြဲ၊ ပိဋကတ္ပံုႏွိပ္တိုက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၃၁ ေဇာ္မင္းထြဋ္၊ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ႏွင့္
တိုင္းရင္းသားရုိဟင္ဂ်ာမ်ား၊ (ပထမအႀကိမ္)၊ Maruyama Corp,Tokyo၊
၂၀၀၃ ဒုတိယအႀကိမ္ ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ညီလာခံမွတ္တမ္း(၁၉၅၇ စက္တင္ဘာလ ၂၀ ရက္)စာတြဲ(၄) အစည္းအေ၀းမွတ္တမ္း၊
၁၉၉၉ ပ႑ိ၊ဦးဓည၀တီရာဇ၀င္သစ္၊ ျပည္မႀကီးမ႑ိဳင္ ပိဋကတ္ပံုႏွိပ္တိုက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၁၀ ျပည္နယ္ျဖစ္စဥ္သမိုင္း၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၊ လက္ႏွိပ္စက္စာမူ
ျပည္တြင္းေသာင္းက်န္းမႈသမိုင္း၊ အပိုင္း(၂)
ေဖာ္ဇံ၊ `ရခိုင္နယ္စပ္မွ ဗိုလ္ခ်င္းပ်ံ၊ ဓည၀တီမဂၢဇင္း၊ ႏွစ္လည္(၁၉၅၂ - ၅၃)
ဘူးသီးေတာင္ျမိဳ႕နယ္သမိုင္း၊ ဘံုေပါက္သာေက်ာ္၊ ေတာ္လွန္ေရးခရီး၀ယ္၊ သတင္းဂ်ာနယ္ပံုႏွိပ္တိုက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၇၃
ဘံုေပါက္သာေက်ာ္၊ ရခုိင္ျပည္နယ္ႏွင့္ရိုဟင္ဂ်ာအမည္ခံ ဘဂါၤလီမ်ားျပႆနာစာတမ္း၊ ၁၉၈၉ ၊ လက္ႏွိပ္စာမူ၊ သမိုင္းသုေတသနဦးစီးဌာန၊
၁၉၈၉ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ျဖစ္စသ္သမိုင္း၊ သမိုင္းျပဳစုေရးအဖြဲ႕၊ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ျပည္သူ႕ေကာင္စီ၊ ၁၉၈၁၊ လက္ေရးမူ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္
၊၂၈-၂-၂၀၀၈ ေမာင္ေတာျမိဳ႕နယ္ အနာဂတ္ သာသနာေတာ္အေရးအခင္းႏွင့္ ပတ္သက္တင္ျပေလွ်ာက္ထားခ်က္၊ ၂၈-၉-၁၉၈၈
ေမာင္ထင္` ရခိုင္ျပည္နယ္ အစီရင္ခံစာ´၊ ျမ၀တီမဂၢဇင္း၊ ၁၉၆၀၊ ဇူလိုင္၊ အတြဲ ၈
မူဂ်ာဟစ္မ်ားအလင္း၀င္ျခင္း၊ ျမ၀တီပံုႏွိပ္တိုက္၊ စာမ်က္ႏွာ ၊ ခုႏွစ္မပါ။
ျမန္မာမင္းမ်ား အေရးေတာ္ပံု၊နံ႔သာပံုႏွိပ္တုိက္၊ ရန္ကုန္၊ ၁၉၆၇
ရခိုင္အားမာန္(၂) ၊ရခိုင္သမိုင္းသုေတသနအသင္း၊ ၁၉၉၆
ရေသ့ေတာင္ျမိဳ႕နယ္သမိုင္းျဖစ္စဥ္မွတ္တမ္း၊ ျမိဳ႕နယ္သမိုင္းျဖစ္စဥ္မွတ္တမ္းျပဳစုေရးအဖြဲ႔၊ ရေသ့ေတာင္၊ ၁၉၈၁
No comments:
Post a Comment